بانکداری باز، ابتکاری است که به نهادهای ثالث ارائه‌دهنده خدمات مالی، این اجازه را میدهد تا با استفاده از APIها، به داده‌های بانکی کاربران دسترسی پیدا کنند. هدف اولیه بانکداری باز، بازگرداندن قدرت به دستان مشتریان است؛ تا آن‌ها بتوانند از محصولات و سرویس‌های مبتنی بر داده‌ها و عملیات بانکیِ نهادهای ثالث، به شیوه‌ای ایمن استفاده نمایند.
با معرفی و تصویب قوانین جدیدی مانند نسخه دوم راهنمای خدمات پرداخت (PSD2 در اتحادیه اروپا)، بسیاری از بانک‌ها ناگزیر هستند تا در ازای دریافت مبالغی، داده‌های مشتریان خود را در اختیار نهادهای ثالث قرار دهند. در واقعیت، دلایل محکمی برای بانک‌ها وجود دارد که بانکداری باز را با انگیزه‌های مالی مشخص بپذیرند. در ادامه به 6 دلیل از دلایل مطرح‌شده اشاره می‌شود:
1.متابعت از قوانین:
در واقع، دلیل اصلی پیاده‌سازی بانکداری باز توسط بانک‌ها، متابعت از قوانین و یا حداقل آمادگی برای متابعت از قوانین است. درحالی که PSD2 اتحادیه اروپا بهترین نمونه از قانونی همه‌جانبه است که بانک‌ها را ملزم می‌کند داده‌های مشتری خود را با نهادهای ثالث به اشتراک بگذارند (این مورد به X2SA معروف است – دسترسی به حساب)، این قانون، تنها نمونه موجود در دنیا نیست. به عنوان مثال، هنگ‌کنگ چارچوب API باز خود را دارد، در حالی که استرالیا قانون حق اطلاعات مصرف‌کننده (CDR) را تصویب نموده است. سایر حوزه‌های قضایی مهم نیز در همین راستا حرکت می‌کنند: خزانه‌داری ایالات متحده، با وجود رویکرد بازار محورش، پیش‌نویس قانون به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات مالی را ارائه کرده است.
تأثیر متابعت از قوانین در یک کلام
البته، متابعت از قوانین، به معنای دستیابی به درآمد اضافه نیست؛ بلکه، به معنای بقا در کسب‌وکار است. با توجه به موارد مذکور، می‌توان گفت كه متابعت از قوانین، سوددهی را به وسیله اجتناب از جریمه‌ها و هزینه‌های غیرضروری بهبود می‌بخشد.
2.بهبود چابکی دیجیتال:
چالش عمده بانکداری باز داشتن قابلیت به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها به صورت ایمن، سریع و کارآمد می‌باشد.
در نتیجه، بسیاری از بانک‌ها باید کل معماری داده‌های خود را بازطراحی نمایند و غالباً این کار را با استفاده از رویکرد میکرو-سرویس‌های مبتنی بر API انجام می‌دهند تا داده‌ها را دسترس‌پذیرتر نمایند. بنابراین چابکی دیجیتال بیشتر، هم ضرورت و هم مزیت بانکداری باز محسوب می‌شود.
بهبود چابکی دیجیتالی، مزایای خاص خود را دارد. بانکداری باز نه تنها امنیت و شفافیت را بهبود می‌بخشد، بلکه استفاده از داده‌ها، در داخل خود بانک‌ها را نیز آسان‌تر می‌نماید – به عنوان مثال، شخصی‌سازی سرویس‌ها یا ایجاد اپلیکیشن‌های پیشخوان، که پیش از این، انجام آن‌ها امکان‌پذیر نبوده است.
تأثیر بهبود چابکی دیجیتال در یک کلام
یک زیرساخت دیجیتال بهبودیافته، استفاده داخلیِ بهینه از داده‌ها را امکان‌پذیر می‌سازد، تجربه مشتری را بهبود می‌بخشد و در نهایت ارزش طول عمر مشتری را افزایش میدهد.
3.خدمات ویژه مبتنی بر API
یکی از مزایای هیجان‌انگیز بانکداری باز، پتانسیل طراحی و تولید نسبتاً آسان خدمات جدید و درآمدزای مبتنی بر API است. برای مثال، Nordea را در نظر بگیرید: آن‌ها از تحول بانکداری باز به عنوان سکوی پرتابی به منظور طراحی و تولید APIهای پولیِ بانکی برای مشتریان شرکتی خود استفاده کرده‌اند. Nordea، با ارائه خدمات پرداختِ مبتنی بر API، گزارش‌دهی آنی و ابزارهای متنوع تبادلات خارجی، توانسته است گام را از متابعت صرف از قوانین فراتر بگذارد و از تلاش فراوانی که برای تغییر سیستم‌های خود برای بانکداری باز کرده است، بهره‌برداری تجاری نماید.
تأثیر خدمات ویژه مبتنی بر API در یک کلام
بانک‌ها، با توسعه و فروش دسترسی به خدمات جدید مبتنی بر API، می‌توانند جریان‌های درآمدی مستقیم جدیدی را خلق نمایند. همچنین از این APIهای ویژه، می‌توان با هدف Up-sells و Cross-sells سایر خدمات بانکی استفاده نمود.
4.افزایش رضایت مشتری
بانکداری باز آزادی‌های فراوانی را از منظر تنوع و دامنه خدمات مالی، پیش روی مشتریان قرار میدهد. از یک سو، این امر برای بانک نکته‌ای منفی به نظر می‌رسد، چرا که این اجازه را به نهادهای ثالث میدهد که بتوانند از داده‌های کاربران استفاده نموده و خدماتی را بر پایه این داده‌ها طراحی و عرضه نمایند، در حالی که در گذشته این کار را فقط خود بانک‌ها می‌توانستند انجام دهند. با این حال، مجموعه گسترده‌تر خدمات مالی یکپارچه – چه بانک مالکیت این خدمات را داشته باشد و چه نداشته باشد – در نهایت تجربه بانکی مشتری را بهبود می‌بخشد و باعث می‌شود کمتر به دنبال گزینه‌های جایگزین برود.
تأثیر افزایش رضایت مشتری در یک کلام
از آنجا که مشتری از تجربه بانکی خود رضایت بیشتری دارد، کمتر به دنبال گزینه‌های جایگزین می‌گردد. این موضوع، ارزش طول عمر مشتری را افزایش داده و سودآوری بلند مدت را به شکلی قابل پیش‌بینی بهبود می‌بخشد.
5. قابلیت تعامل و همکاری
همان‌طور که پیش از این ذکر شد، بانکداری باز به منظور فراهم‌سازی دسترسی نهادهای ثالث ارائه‌دهنده خدمات مالی به داده‌های مشتریان، طراحی شده است. اگر بانک‌ها مایل باشند یک قدم فراتر بروند، می‌توانند به صورت فعالانه به نهادهای ثالث در این مسیر کمک نمایند. این امر مزایای فراوانی را به همراه خواهد داشت. برای مثال، بانک‌ها می‌توانند خدمات ویژه بیشتر، پشتیبانی اختصاصی را به نهادهای ثالث منتخب، ارائه دهند و یا با آن‌ها در توسعه خدمات همکاری نمایند. در ازای این کار، نهادهای ثالث می‌توانند این خدمات را به شیوه‌های مالی یا غیرمالی جبران نمایند. برای مثال، نهادهای ثالث می‌توانند به اضافه نمودن قابلیت‌های جدید به خدمات بانک‌ها کمک نمایند و یا برند مشترکی را با بانک‌ها ایجاد کنند.
تأثیر قابلیت تعامل و همکاری در یک کلام
بانک‌ها با ایجاد روابط مبتنی بر همکاری با نهادهای ثالث مالی، می‌توانند گزاره‌های ارزش منحصر‌به‌فردی را ارائه دهند، استراتژی‌های بازاریابی خلاقانه‌ای را به کار ببرند و درنهایت، مشتریان جدیدی را جذب کنند.
6.پایگاه مشتری گسترده‌تر
تاکنون، تمرکز ما بر مزایای به اشتراک‌گذاری داده‌ها با دیگران بوده است. با این حال، توجه به این نکته حائز اهمیت است که بانکداری باز، جاده‌ای دو-طرفه است. به بیان دیگر، بانکداری باز این امکان را به بانک‌ها میدهد که به داده‌های سایر مؤسسات مالی مشارکت‌کننده (به ویژه سایر بانک‌ها) دسترسی داشته باشند. این امر، فرصت بزرگی را برای بانک‌ها بوجود می‌آورد تا بتوانند محصولات و خدمات مالی یکپارچه‌ای را خلق نمایند.
تأثیر پایگاه مشتری گسترده‌تر در یک کلام
پیش از این بانک‌ها صرفاً می‌توانستند تا خدمات و محصولات جدید مالی مبتنی بر داده‌های بانکی را تنها به مشتریان خود ارائه دهند؛ اما اکنون می‌توانند به مشتریان سایر بانک‌ها نیز خدمت‌رسانی نمایند، که این امر پتانسیل درآمدزایی بالایی برای بانک‌ها خواهد داشت.
نتیجه:
ممکن است متابعت از قوانین باشد که بانک‌ها را به سمت سرمایه‌گذاری در بانکداری باز سوق داده باشد، اما تردیدی نیست که این جنبش مزایای بی‌شمار دیگری با تأثیرات مالی محسوس به همراه دارد. بسیاری از این مزایا، مانند بهبود مستقیم رضایت مشتری و چابکی دیجیتال، منجر به افزایش ارزش طول عمر مشتری می‌شوند. با این حال، بانکداری باز امنیت را نیز بهبود می‌بخشد، درهای جدیدی را برای همکاری می‌گشاید و به بانک‌ها این امکان را میدهد تا به وسیله محصولات و خدمات مالی بیشتر، نقش مهم‌تر و بزرگ‌تری را در اکوسیستم بانکی و پرداخت ایفا نمایند.
